Adolf „Wszystko” Bohusz

Adolf Szyszko Bohusz: Mało kto zdaje sobie sprawę, w jak dużym stopniu na współczesny wygląd dwóch historycznych symboli Krakowa – Rynku Głównego i Wawelu – wpływ miały realizacje architektoniczne i konserwatorskie Adolfa Szyszko-Bohusza (1883-1948).

To właśnie jemu – jednemu z najważniejszych polskich architektów XX wieku – przypadły w udziale najbardziej prestiżowe stanowiska, zamówienia i realizacje II Rzeczpospolitej. Złośliwy przydomek – Adolf „Wszystko” Bohusz, nadany mu przez współczesnych wiele mówi o wszechstronności, umiejętności godzenia kilku ról i prominentnej pozycji tego wybitnego projektanta. Szyszko-Bohusz, pomimo swoich zasług i ikonicznych realizacji, pozostaje jednak postacią nieznaną poza kręgiem specjalistów.

Twórcy wystawy poświęconej Adolfowi Szyszko-Bohuszowi zaskakują nas niecodziennym pomysłem – oto wystaw pokazują w budynku, który sam jest jednym z jej „eksponatów”!

– Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, zwany pierwotnie nowym Gmachem, wyglądałby zupełnie inaczej, gdyby w latach 30. XX wieku zrealizowano projekty Szyszko-Bohusza, które zobaczyć można na wystawie. Dzisiaj gmach ten gości po raz drugi ekspozycję zaproponowaną przez Fundację Instytut Architektury. Po zeszłorocznym sukcesie wystawy „Za-mieszkanie. Miasto ogrodów, miasto ogrodzeń”, oferujemy publiczności opowieść o architekcie, którego dzieła mijamy codziennie w Krakowie, a którego twórczość stała się dla autorów wystawy pretekstem do pogłębionych badań nad architekturą 1 poł, XX wieku – mówi Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Wystawa „Reakcja na modernizm. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza” jest pierwszą tak szeroką prezentacją dorobku architekta, wykraczającą przy tym znacznie poza ramy typowej monograficznej ekspozycji. Jej celem jest zbadanie, w jaki sposób Szyszko-Bohusz – architekt, ale także badacz historii architektury i konserwator najważniejszych narodowych zabytków – asymilował w swoich projektach modernizm. W Polsce międzywojennej nowoczesność była symbolem rozwoju i aspiracji rodzącego się państwa, a modernizm awansował do rangi stylu oficjalnego. Jednocześnie jednak interpretacje stylu modernistycznego obejmowały zarówno propozycje awangardowe, jak i bardziej konserwatywne przykłady tzw. modernizmu umiarkowanego, czy wreszcie „reakcyjne” monumentalne gmachy w duchu zmodernizowanego klasycyzmu. Adolf Szyszko-Bohusz swobodnie wypowiadał się w każdej z tych formuł – w jego twórczości zderzają się tak pozornie opozycyjne nurty jak konserwatywny, związany z oficjalną propagandą władzy czy elitą finansową, oraz awangardowy, wzbudzający kontrowersje swoją formalną radykalnością.

Na wystawie, objętej Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, udostępnione zostaną unikatowe fotografie i projekcje z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego, a także oryginalne rysunki architekta ze zbiorów Archiwum Narodowego w Krakowie, Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Architektury we Wrocławiu. W ramach ekspozycji zobaczyć będzie można także siedem specjalnie wykonanych modeli architektonicznych budynków zaprojektowanych przez Szyszko-Bohusza, które nie zostały zrealizowane lub zostały zmienione. W aranżacji wystawy najsilniejszy akcent stanowić będzie interwencja architektoniczna polegająca na radykalnym „oczyszczeniu” jednej z sal wystaw zmiennych Muzeum Narodowego w Krakowie z późniejszych przebudów. Autorzy chcą odsłonić oryginalne elementy dekoracji, podziały architektoniczne, ujawnić charakter zaprojektowanego w latach 30. XX wieku gmachu. Typowa dla epoki, monumentalna i elegancka architektura Muzeum stanie się zatem integralnym elementem ekspozycji.

A to nie wszystko, bo Muzeum zorganizowało też szereg imprez towarzyszących. Część się już niestety odbyła, ale większość jeszcze przed nami:

2 listopada 2013, godz. 10.00

Kraków śladami Adolfa Szyszko-Bohusza (m.in. Seminarium oo Paulinów, ul. Skałeczna, projekty związane z Wawelem) – spacer architektoniczny

Spotkanie przy Kościele p.w. Bożego Ciała

Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski

17 listopada 2013, godz. 13:00

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, Al. 3 Maja 1, I piętro

23 listopada 2013, godz. 11:00-12:30

Zbudujmy miasto

Jak powstaje i do czego służy makieta architektoniczna, kim jest modelarz? – warsztat dla dzieci w wieku 5-7 lat

Prowadzenie: Jakub Suszek (Atelier La Skala)

Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, Al. 3 Maja 1, sala edukacyjna

wstęp bezpłatny

rezerwacja miejsc: tel. 801 007 319, 12 374 73 19

grudzień

7 grudnia 2013, godz.: 11:00 – 12:30

Muzeum zabawy – warsztat rodzinny

Poznawanie, przeprojektowanie i gra z architekturą Gmachu Głównego Muzeum Narodowego

Prowadzenie: Anna Komorowska (pracownia k.)

Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, sala edukacyjna

Al. 3 Maja 1

wstęp bezpłatny

rezerwacja miejsc: tel. 801 007 319, 12 374 73 19

12 grudnia 2013, godz. 12:00-17:00

Reakcja ma modernizm – spotkanie wykładowe, w czasie którego w kontekście twórczości Adolfa Szyszko-Bohusza zaproszeni specjaliści poruszą temat recepcji modernizmu w sztuce polskiej okresu międzywojennego oraz dyskusja dotycząca ochrony dziedzictwa modernizmu

Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, Al. 3 Maja 1, Sala audiowizualna „U Samurajów”

Wstęp wolny

14 grudnia 2013, godz. 10.00

Kraków śladami Adolfa Szyszko-Bohusza

Zwiedzanie wnętrz Zamku Królewskiego na Wawelu śladem działalności architekta.

Prowadzenie: Piotr Stępień

Rezerwacja miejsc: 801 007 319, 12 374 73 19

18 grudnia 2013, godz. 11.30

Kraków modernistyczny

Wykład dla uczniów liceum przybliżający dziedzictwo krakowskiej architektury modernistycznej okresu międzywojennego.

Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, sala audiowizualna „U Samurajów”

Al. 3 Maja 1

Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski

wstęp bezpłatny

liczba miejsc ograniczona (klasa szkolna lub osoby indywidualne) rezerwacja:

tel. 801 007 319, 12 374 73 19

styczeń

12 stycznia 2013, godz. 13:00

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie

Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, Al. 3 Maja 1, I piętro

luty

23 lutego 2014, godz. 13:00

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie

Prowadzenie: dr Michał Wiśniewski

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, Al. 3 Maja 1, I piętro

POWIEŚĆ MODERNISTYCZNA

Jesienią kolektyw będzie snuł modernistyczną opowieść architektoniczną.

Działalność architektura A. Szyszko-Bohusza to fascynująca, wielowątkowa układanka, która na przestrzeni czasu nabierała kolejnych wymiarów, warstw. Szereg zaplanowanych akcji w przestrzeniach tych obiektów to próba rozszyfrowania tajemnic w nich ukrytych. Zapraszając do uczestnictwa mieszkańców Krakowa, kolektyw chce stworzyć liryczny obraz, kolaż tych niepowtarzalnych miejsc.

Rozdział 1 (tu się niestety spóźniliśmy)

kamienica przy ul. Zyblikiewicza 5

25 października 2013, godz. 15.00

Mobilny stolik. Biały obrus. Kandelabry. Spotkanie dźwiękowe : wspomnienia i plotki sąsiedzkie.

Nie tylko dla mieszkańców kamienicy.

Rozdział 2

Gmach Towarzystwa Ubezpieczeniowego FENIKS, ul. św. Jana

8 listopada 2013, godz. 15.00

Idea wprowadzenia mieszkańców Krakowa w tajemnice legendarnego Feniksa. Historie do odsłuchania.

Tworzenie z mieszkańcami fotograficznych kolaży, wspólnego albumu wspomnień związanych z kamienicą.

Rozdział 3

Gmach Główny Muzeum Narodowego, al. 3 Maja 1

15 listopada 2013, godz. 16.00

Szachy. Maskarada. Muzyka. Taniec. Gmach główny zupełnie inaczej.

Tajemne przejścia, zakamarki i sekrety. Taka okazja już się nie powtórzy.

Zebrany materiał zostanie zaprezentowany podczas finisażu wystawy

“Reakcja na modernizm. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza”

Prowadzenie: Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska (Kolektyw Palce Lizać)

 Źródło: inf. prasowa.