Polska stanie przed Trybunałem za smog

Unia Europejska nie ma już cierpliwości. Polska za nieprzestrzeganie unijnych przepisów dotyczących jakości powietrza stanie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE. Unia ostrzega, że oddychanie w Polsce zagraża zdrowiu. Poniżej publikujemy stanowisko Krakowskiego Alarmu Smogowego w tej sprawie.

Szanowni Państwo,

w dniu dzisiejszym Komisja Europejska skierowała do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawę przeciwko Polsce, za długotrwałe łamanie norm jakości powietrza, zapisanych w Dyrektywie 2008/50/KE.

Chodzi o stężenia pyłu zawieszonego PM10, dla którego normy są przekraczane na terenie niemal całego kraju – w 2014 roku na 46 stref monitoringu jakości powietrza w jedynie 4 strefach normy te zostały dotrzymane. Jako główne źródło zanieczyszczenia Komisja podaje niską emisję – a więc emisję z domowych kotłów i pieców na węgiel i drewno.

Taka decyzja Komisji Europejskiej nie dziwi. Polska, obok Bułgarii, ma najbardziej zanieczyszczone powietrze pyłem zawieszonym w całej Unii Europejskiej, a normy w zakresie jakości powietrza łamane są od czasu wejścia ich w życie, a więc od 10 lat. Na dziesięć miast o najwyższej liczbie dni, kiedy dzienna norma dla pyłu PM10 została przekroczona, aż 6 to miasta z Polski.  Głównym źródłem pyłu zawieszonego jest emisja z domowych kotłów i pieców na węgiel i drewno – odpowiadają one za 52% emisji (za 26% odpowiada przemysł i energetyka, a za 10% transport drogowy)[1]. Jeśli Trybunał przychyli się do skargi Komisji, Polska może zacząć płacić bardzo wysokie kary, nawet 4 mld zł rocznie[2], do czasu aż jakość powietrza nie ulegnie poprawie.

„Od dawna wskazujemy, że w Polsce brak podstawowych uregulowań prawnych w zakresie ochrony powietrza. Brak norm jakości węgla – przez co w gospodarstwach domowych spalany jest wysoce zanieczyszczony węgiel złej jakości. Brak norm emisyjnych dla kotłów – przez co każdego roku na polski rynek trafia 140 000 nowych pozaklasowych pieców, zwanych popularnie kopciuchami, w których można spalić wszystko, również odpady.  Chociaż weszła w życie ustawa antysmogowa to samorządy nie chcą z niej korzystać. Dzięki ustawie można byłoby wyeliminować najbardziej trujące piece pozostawiając przy tym możliwość stosowania węgla i drewna w nowoczesnych kotłach. Jest to więc potencjalnie silne narzędzie do walki z zanieczyszczeniem powietrza i powinno być stosowane, szczególnie na terenie najbardziej zanieczyszczonych województw.” mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Mamy nadzieję, że wszczęcie procedury przed Trybunałem zmotywuje władze Polski – zarówno na szczeblu centralnym, jak i samorządowym, do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce.  Z powodu zanieczyszczenia powietrza każdego roku w Polsce przedwcześnie umiera 43 000 osób.

Z poważaniem,

Ewa Lutomska