Krakowski Alarm Smogowy apeluje do Ewy Kopacz

Krakowski Alarm Smogowy oraz Health and Environment Alliance zwracają uwagę, że z powodu zanieczyszczeń powietrza przedwcześnie umiera w Polsce 45 tys. osób i apelują do premier Ewy Kopacz w sprawie wprowadzenia wymogów jakościowych dla węgla:

Apel w sprawie przyjęcia norm jakości węgla umożliwiających poprawę stanu powietrza w Polsce

W toczącej się obecnie w Polsce dyskusji na temat wprowadzenia norm jakości dla węgla wiele mówi się o potencjalnych skutkach ekonomicznych takiego kroku dla polskich kopalń. Zupełnie natomiast pomija się fakt, że wprowadzenie odpowiednich wymogów jakościowych dla węgla jest warunkiem koniecznym poprawy jakości powietrza i zdrowia publicznego w naszym kraju.

W Polsce oddychamy najgorszym powietrzem w całej Unii Europejskiej . Średnie roczne stężenia pyłu zawieszonego czy rakotwórczego i mutagennego benzoalfapirenu (B[a]P) znacznie przekraczają poziomy dopuszczalne przez prawo zarówno polskie, jak i unijne, oraz wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia. W przypadku B[a]P dopuszczalne stężenia roczne są przekraczane nawet dwudziestokrotnie. Jakość powietrza pogarsza się wyraźnie w sezonie grzewczym, a za 85% emisji B[a]P odpowiada tzw. sektor komunalno-bytowy, czyli gospodarstwa domowe opalane głównie węglem, często bardzo niskiej jakości. W przypadku pyłów zawieszonych udział tych źródeł stanowi ponad 50% . Spalanie niskiej jakości węgla w domowych instalacjach grzewczych powoduje bardzo wysokie emisje pyłów, substancji rakotwórczych i mutagennych (w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dioksyn, furanów) oraz metali ciężkich. Wpływ tak wysokiego poziomu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie jest katastrofalny w skutkach dla Polaków. Szacuje się, że brudne powietrze jest w Polsce przyczyną 45 000 przedwczesnych zgonów rocznie (źródło: TUTAJ).

Zanieczyszczenie powietrza znacząco zwiększa zachorowalność na schorzenia i dolegliwości układu oddechowego (astma, infekcje górnych dróg oddechowych czy przewlekła obturacyjna choroba płuc) i układu krążenia nadciśnienie, wylewy,zawały, udary), a także nowotwory (rak płuc). Silny i bardzo negatywny jest wpływ zanieczyszczeń powietrza na rozwój płodu. Wyniki najnowszych badań wyraźnie pokazują także, iż zanieczyszczenie powietrza znacząco przyspiesza procesy starzenia się organizmu ludzkiego, w tym układu nerwowego, co prowadzi m.in. do nasilenia objawów istniejących chorób oraz zwiększenia liczby osób starszych, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować i wymagają stałej, fachowej opieki.

Te i liczne inne, niewymienione tu dolegliwości i schorzenia związane z zanieczyszczonym powietrzem oznaczają nie tylko niepotrzebne cierpienie i tragedie ludzkie, ale także możliwe do oszacowania ogromne koszty finansowe dla społeczeństwa. Na przykład, dla samego tylko Województwa Małopolskiego koszty zanieczyszczenia powietrza szacuje się na 2,8 mld zł rocznie – a są to tylko najłatwiejsze do przeliczenia na złotówki koszty . Zyski kopalń związane z brakiem regulacji prawnych i możliwością sprzedaży niskiej jakości węgla są wielokroć niższe niż straty finansowe, jakie ponosimy z tego tytułu jako społeczeństwo. Do realnych kosztów związanych z brakiem norm jakości węgla trzeba będzie wkrótce doliczyć także kary unijne, które grożą nam za nieprzestrzeganie wspólnotowych wytycznych dotyczących jakości powietrza. Komisja Europejska wszczęła już postępowanie w tej sprawie.

Truizmem jest stwierdzenie, że łatwiej i wielokrotnie taniej jest zapobiegać niż leczyć. Brak działań mających na celu poprawę jakości powietrza oznacza, że ogromne sumy są wydawane na zwolnienia lekarskie, hospitalizację i leczenie chorób których można by uniknąć lub złagodzić ich przebieg, inwestując znacznie mniejsze kwoty w poprawę stanu środowiska, a tym samym zdrowia mieszkańców.

Mamy nadzieję, że w pracach nad normami jakości węgla przeważy interes wszystkich Polaków, jakim jest poprawa jakości powietrza, a nie zyski kopalń, które sprzedają niskiej jakości węgiel do gospodarstw domowych. Apelujemy o wprowadzenie odpowiednio wymagających norm jakościowych – zaproponowane przez specjalistów z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla maksymalne pułapy (np. 10% zawartości popiołu i 0,6% dla zawartości siarki) powinny być traktowane nie jako zbyt restrykcyjna propozycja lecz jako niezbędne minimum konieczne dla poprawy jakości powietrza w naszym kraju.

Jednocześnie apelujemy do Pani Premier o przyjęcie rozwiązań prawnych, które umożliwią samorządom skuteczne działania dla poprawy jakości powietrza. Propozycje rozwiązań legislacyjnych opracowane zostały przez ekspertów i przedstawicieli samorządów przy Ministrze Środowiska, niestety do tej pory nie doczekały się one wdrożenia.

Apelujemy o decyzje, które będą chronić zdrowie i życie mieszkańców naszego kraju. Ufamy, że Pani Premier jako lekarz dostrzeże wagę problemu oraz dramatyczną sytuację milionów Polaków i Polek zmuszonych oddychać powietrzem, które zagraża ich zdrowiu i życiu.

Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy

Health and Environment Alliance