Kraków 2022: List otwarty

List otwarty w sprawie organizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich

Kraków, 16.11.2013

 

Pan Bogusław Kośmider – Przewodniczący Rady Miasta Krakowa

Radni i Radne Miasta Krakowa

 

Szanowni Radni, Szanowne Radne!

Zwracamy się do Państwa z prośbą o merytoryczną dyskusję na temat organizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2022 roku, pogłębioną analizę ich potencjalnych skutków ekologicznych, ekonomicznych i społecznych z udziałem strony społecznej, upublicznianie na bieżąco wszystkich dokumentów dotyczących igrzysk (w tym raportów, budżetów i aplikacji) oraz o przeprowadzenie referendum lokalnego, w którym każdy mieszkaniec Krakowa będzie mógł wyrazić swoje zdanie w tej kwestii. Tego rodzaju referendum organizowane było w części miast, które rozważały aplikację lub wciąż podejmują starania o organizację igrzysk, w tym w Oslo, Sztokholmie oraz Monachium i szwajcarskim kantonie Graubünden, gdzie mieszkańcy opowiedzieli się przeciwko udziałowi w procesie aplikacyjnym.

W październiku 2012 roku Rada Miasta Krakowa przyjęła uchwałę, w której wyraziła wolę goszczenia w Krakowie Zimowych Igrzysk Olimpijskich i przystąpienia do procesu aplikacyjnego w tej sprawie. Uchwała nie była poprzedzona żadną formą konsultacji społecznych, choć głosy krytyczne już wówczas wskazywały, że inicjatywa ta jest wbrew woli mieszkańców. Bulwersujący jest też fakt, że tego rodzaju pomysł pojawia się w momencie, kiedy rzekomo brakuje środków na zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w przedszkolach, ochronę terenów zielonych i kompleksową modernizację i rozwój infrastruktury rowerowej, a władze Krakowa dokonują radykalnych cięć w budżecie edukacji i podwyższają opłaty za transport publiczny.

W prowadzonej od roku na łamach mediów dyskusji władze Krakowa i Komitet Aplikacyjny prezentują jednostronny obraz igrzysk, natomiast w ogóle nie wspominają o licznych negatywnych doświadczeniach miast, w których igrzyska były organizowane wcześniej. Bez ich rzetelnej analizy decyzja o udziale w procesie aplikacyjnym musi być uznana za lekkomyślność, której koszty obciążą przede wszystkim mieszkańców Krakowa.

Z pieniędzy obywateli zostanie sfinansowany projekt, którego szacunkowy budżet przekracza w tej chwili 21 miliardów złotych. Będzie to gigantyczne obciążenie zarówno dla budżetu centralnego, jak i dla samego Krakowa (to około sześć razy więcej niż wynosi roczny budżet miasta). Może ono doprowadzić do zablokowania wszelkiego rodzaju inwestycji w sferze społecznej, spowodować dalsze cięcia w dziedzinie usług publicznych i katastrofę ekonomiczną oraz – co za tym idzie – obciążyć spłatą długu kolejne pokolenia.

Co więcej, zgodnie z analizami profesora Benta Flyvbjerga z University of Oxford realne koszty organizacji igrzysk olimpijskich są wyższe od kosztów szacunkowych średnio o 179%. Nie bez przyczyny związany z organizacją igrzysk w Atenach w 2004 roku dług uznaje się za jedną z przyczyn głębokiego kryzysu ekonomicznego w Grecji. Zatrważający jest też przykład Montrealu, który przekroczył szacunkowy budżet o 800%, a jego mieszkańcy spłacali zaciągnięte przez polityków zobowiązania przez następne 30 lat. O tym, że Kraków mógłby powtórzyć taki scenariusz, najlepiej świadczy fakt, że dużo mniej skomplikowana inwestycja, jaką była modernizacja stadionu Wisły, kosztowała około 16-krotnie więcej niż pierwotnie zakładano.

Doświadczenia miast, w których organizowane były igrzyska olimpijskie, przeczą również kreślonej przez polityków wizji igrzysk jako impulsu rozwojowego. Zdaniem profesora Andrew Zimbalista z University of Wisconsin praktycznie nie istnieją badania potwierdzające tezę o znaczących zyskach ekonomicznych, które rzekomo towarzyszą igrzyskom. Z analiz prowadzonych przez hiszpańskich naukowców związanych z Universitat Autònoma de Barcelona wynika, że na organizacji igrzysk korzystają przede wszystkim największe przedsiębiorstwa, a miejsca pracy tworzone przy okazji organizacji tego rodzaju imprezy mają niestabilny charakter i często opierają się na umowach śmieciowych, a nawet pracy na czarno. Takie wnioski potwierdzają również doświadczenia Lillehammer, gdzie w kilka lat po olimpiadzie zbankrutowało 40% hoteli zbudowanych na potrzeby imprezy. Okazuje się też, że igrzyska nie muszą wiązać się ze zwiększeniem ruchu turystycznego – Ateny zanotowały nawet spadek liczby turystów o 10%. Organizacji igrzysk towarzyszy natomiast zawsze znaczny wzrost cen nieruchomości i wynajmu, co prowadzi do gentryfikacji i wyludniania centrów miast oraz okolic obiektów olimpijskich. Szwajcarska organizacja Center on Housing Rights and Evictions szacuje, że w ostatnich 20 latach igrzyska zmusiły do zmiany miejsca zamieszkania około 2 miliony ludzi.

W związku z tym apelujemy do Rady Miasta Krakowa o opamiętanie. Wzywamy do podjęcia dialogu społecznego w kwestii igrzysk, a także o odpowiedzialne i merytoryczne podejście do tej sprawy. Krakowa nie stać ani na efektowne marnotrawstwo zamiast inwestycji w społeczeństwo, ani na lekceważenie głosu mieszkanek i mieszkańców. Nic o nas bez nas!

 

Tomasz Leśniak

Kraków Przeciw Igrzyskom

krakowprzeciwigrzyskom@gmail.com

 

List otwarty otrzymują:

Prezes Rady Ministrów RP

Marszałek Sejmu RP

Minister Sportu i Turystyki

Prezydent Miasta Krakowa

Sejmik Województwa Małopolskiego

Przewodniczący Rady Miasta Krakowa

Prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego

Przewodnicząca Komitetu Aplikacyjnego ZIO Kraków 2022

 

List otwarty podpisali:

Łukasz Biskupski

kulturoznawca i filmoznawca (Instytut Kulturoznawstwa SWPS)

 

dr hab. Monika Bogdanowska

nauczyciel akademicki (Wydział Architektury PK)

 

Tomasz Borejza

dziennikarz (krowoderska.pl)

 

Artur Celiński

politolog, redaktor kwartalnika Res Publica Nowa

 

dr Iza Desperak

socjolożka (Katedra Socjologii Polityki i Moralności UŁ)

 

Joanna Erbel

działaczka społeczna, socjolożka (Instytut Socjologii UW)

 

Przemysław Filar

prezes Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia

 

dr Mirosław Filiciak

kulturoznawca, kierownik Centrum Badań nad Kulturą Popularną (Instytut Kulturoznawstwa SWPS)

 

Łukasz Foltyn

przedsiębiorca, twórca Gadu-Gadu

 

dr Jacek Gądecki

socjolog (Katedra Socjologii Ogólnej i Antropologii Społecznej WH AGH)

 

Anna Grodzka

posłanka (Twój Ruch)

 

Michał Gruda

działacz społeczny, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Topografie

 

dr Mikołaj Iwański

ekonomista (Akademia Sztuki w Szczecinie)

 

Agnieszka Grzybek i Adam Ostolski

przewodniczący Zielonych

 

prof. dr hab. Bohdan Jałowiecki

socjolog (Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW)

 

prof. Jerzy Jarzębski

krytyk i historyk literatury (Wydział Polonistyki UJ)

 

Krzysztof Juruś i Weronika Śmigielska

koordynatorzy krakowskiego klubu Krytyki Politycznej

 

Wojciech Kacperski

współpracownik Kultury Liberalnej, socjolog (Instytut Socjologii UW)

 

dr Katarzyna Kajdanek

socjolożka (Instytut Socjologii UWr)

 

Jan Klata

reżyser, dyrektor Teatru Starego

 

dr hab. Jacek Kochanowski

socjolog (Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW)

 

dr Ewa Kopczyńska

socjolożka, wicedyrektorka Instytutu Socjologii UJ

 

dr Beata Kowalska

socjolożka (Instytut Socjologii UJ)

 

Justyna Krawczyk

działaczka społeczna (Obywatel Mama)

 

Roman Kurkiewicz

dziennikarz, wykładowca akademicki (Collegium Civitas)

 

dr Anna Lewandowska

geolożka (Instytut Nauk Geologicznych UJ)

 

dr Mikołaj Lewicki

socjolog (Instytut Socjologii UW)

 

dr inż. Zofia Łapniewska

ekonomistka (ZtG Humboldt-Universität zu Berlin)

 

Lidia Makowska

kulturolożka, prezeska Stowarzyszenia Kultura Miejska

 

Cecylia Malik

artystka

 

dr Krzysztof Nawratek

architekt i urbanista (Plymouth University)

 

dr Kacper Pobłocki

działacz społeczny, antropolog (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM)

 

dr Krzysztof Posłajko

redaktor Nowych Peryferii, filozof (Instytut Filozofii UJ)

 

dr hab. Mariusz Rospondek

geolog (Instytut Nauk Geologicznych UJ)

 

Aneta Rostkowska

kuratorka

 

Rafał Serafin

prezes Fundacji Partnerstwo dla Środowiska

 

Andrzej Sikorowski

muzyk

 

Piotr Skura

dziennikarz (Głos Nauczycielski)

 

Marzena Smolna

działaczka społeczna (Inicjatywa „Prawo do Miasta”)

 

dr Marta Smagacz-Poziemska

socjolożka (Instytut Socjologii UJ)

 

Aleksandra Sołtysiak-Łuczak

działaczka społeczna, prezeska Stowarzyszenia Kobiet Konsola

 

dr hab. Jan Sowa

socjolog (Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych UJ)

 

Michał Syska

działacz społeczny, prezes Ośrodka Myśli Społecznej im. Ferdynanda Lassalle’a

 

Bogna Świątkowska

animatorka kultury, prezeska Fundacji Bęc Zmiana

 

Bartosz Szydłowski

reżyser teatralny, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa

 

Małgorzata Tkacz-Janik

radna Sejmiku Województwa Śląskiego (Zieloni)

 

Mateusz Trzeciak

działacz społeczny (Polska Partia Socjalistyczna – Kraków)

 

dr Tomasz Warczok

socjolog (Instytut Filozofii i Socjologii UP)

 

Krzysztof Wołodźko

dziennikarz (Nowy Obywatel)

 

Jakub Wróblewski

działacz społeczny (Federacja Anarchistyczna Kraków)

 

Maciej Wudarski

działacz społeczny, wiceprezes stowarzyszenia Prawo do Miasta

 

Anna Zachorowska-Mazurkiewicz

ekonomistka (Instytut Ekonomii i Zarządzania UJ)

 

Beata Zadumińska

psycholożka

 

dr Katarzyna Zielińska

socjolożka (Instytut Socjologii UJ)

 

Andrzej Żwawa

ekolog

 

Podpisy można składać TUTAJ.